Ελευθεροι συνειρμοί με αφορμή τα Χριστούγεννα

...γράφει ο Πάνος Παναγώτου

 Βράδυ Παρασκευής, στο λεωφορείο για μια σύντομη διαδρομή μέσα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Παρατηρώ, ανταλλάσσω βλέμματα. Βλέμματα θλιμμένα, κεφάλια σκυφτά, κάποια ψεύτικα χαμόγελα. Σκέψεις. Κάτι τέτοιες στιγμές μου λείπουν τόσο τα ακουστικά μου (που έχασα πρόσφατα). Δεν παλεύεται το λεωφορείο χωρίς μουσική. Στολισμένοι δρόμοι, χριστουγεννιάτικα χωριά. Νωθροί συνειρμοί και ζαλισμένες σκέψεις. 

   Έμεινα να κοιτάζω τα βλέμματα των ανθρώπων. Μάτια που μαρτυρούν το παράλογο της εποχής μας. Το άγχος μπροστά σε τούτη την ακατανόητη καθημερινότητα. Την αποξένωση από το κοινωνικό μας περιβάλλον. Το βλέμμα μου χάνεται κάπου στο άπειρο. "Έτσι δεν είναι;", αναρωτήθηκα. Χάνουμε κάθε ουσιαστική επαφή με τους συνανθρώπους μας και εγκλωβιζόμαστε σε ανασφάλειες, φόβους και αδυναμίες που οδηγούν σε αδιέξοδα. Μόνοι μας. Λάθος. "Τα εγώ έχουν αξία όταν φωνάζουν έμεις" είχα διαβάσει σε κάποιον τοίχο. Μα είχαμε εθιστεί τόσα χρόνια στο να μας νοιάζει μονάχα ο εαυτός μας και μπλέκαμε ασυναίσθητα στο φαύλο κύκλο της αποξένωσης και απομόνωσης που οδηγούν στην καταστροφή. Μήπως είναι καιρός τα "εγώ" μας να γίνουν "εμείς"; Δυνατά "εμείς".   

 Κατεβαίνω από το λεωφορείο. Φωτάκια στους δρόμους, λίγα στολισμένα σπίτια, χριστουγεννιάτικες μουσικές. "Αλήθεια εσύ με πόσα φωτάκια θα στολίσεις τη θλίψη σου φέτος"; Πάντα η ίδια ιστορία. Είναι Χριστούγεννα, πρέπει να μπεις στο πνεύμα των Χριστουγέννων, να βγεις στην αγορά, να ψωνίσεις δώρα, να κάνεις και καμία φιλανθρωπία μέρες που είναι. Πάντα με ενοχλούσε αυτή η υποκρισία. Από μικρό παιδί. Όλο τον υπόλοιπο χρόνο νοιαζόμαστε μονάχα γι τον εαυτό μας, αναπαράγοντας επακριβώς το νεοφιλεύθερο πρότυπο που βάζει πάνω από όλα το άτομο και ξαφνικά μιας που είμαστε και καλοί χριστιανοί πρέπει να δείξουμε πως ενδιαφερόμαστε για τον συνάνθρωπο μας που πεθαίνει της πείνας και δεν έχει σπίτι. Δεν μιλώ για όλους φυσικά, κάνω την γενίκευση για λόγους που αφορούν καθαρά τούτο το κείμενο. Θα μου επιτρέψετε κιόλας να εξαιρέσω μεταξύ άλλων και τον εαυτό μου καθώς ούτε το νεοφιλελεύθερο πρότυπο ακολουθώ, ούτε ο ρόλος του καλού χριστιανού με αφορά. Τα Χριστούγεννα είναι μια σοσιαλιστική στιγμή μέσα στο μαύρο του νεοφιλελευθερισμού (sic), σκέφτηκα και χαμογέλασα ειρωνικά. 

  Περπατώ για λίγο στο κέντρο της πόλης. Τα μάτια μου πέφτουν σε έναν άστεγο, τον έχει πάρει ο ύπνος μπροστά από ένα μεγάλο εμπορικό. Προσπαθεί να σκεπαστεί με κάτι χαρτόνια αλλά δεν νομίζω ότι τα καταφέρνει. Στέκομαι και κοιτώ. Οι περαστικοί δεν του ρίχνουν ούτε βλέμμα. Συνήθισαν σε τέτοιες εικόνες. Συνηθίσαμε στο θάνατο. Όπως τον κοιτούσα, βρέθηκα ξαφνικά λίγες ώρες πίσω όταν έξω από το συγκεκριμένο μαγαζί υπήρχε πλήθος κόσμου με σακούλες στο χέρι, άλλοι έβγαιναν και άλλοι έμπαιναν. Στο μυαλό μου η εικόνα μιας νεαρής που μιλούσε στη φίλη της για το καινούριο της μπουφάν που μόλις αγόρασε 425€. Επιστρέφω στο τώρα. Πόσο ανόμοιες εικόνες; Από τη μια ο άστεγος που ξεπαγιάζει και υπάρχουν μέρες που μένει νηστικός και από την άλλη η νεαρή μεσοαστή που θέλει να υποκριθεί την νεόπλουτη που δίνει 425€ για ένα μπουφάν. Αυτή την τεράστια ανισότητα δεν μπορώ να την χωνέψω με τίποτα. Ο άστεγος ανοίγει τα μάτια του. Με κοιτάζει, ήθελα να του μιλήσω αλλά κόμπλαρα. Έχασα τις λέξεις μου. "Τι να του έλεγα;" , είπα μέσα μου και το έβαλα στα πόδια.   

   "Τι να του έλεγα" ; Απόρησα με τον ευατό μου. Να του έλεγες πως "είμαι μαζί σου" και να του έδινες ότι χρήματα είχες στην τσέπη σου ή να του έφερνες κάτι να φάει, μου απάντησα σε ένα "χριστουγεννιάτικο" ξέσπασμα. Η μοναχική μου βόλτα σε λίγο τελείωνε, έφτανα στον προορισμό μου. Ωστόσο, η σκέψη μου ήταν εκεί. Με προβλημάτιζε όλο το βράδυ και τις επόμενες ημέρες. Αναρωτήθηκα, πόσοι, έστω μονάχα αυτές τις μέρες, θα μπορούσαν να πάνε και να πουν σε εκείνον τον βρώμικο άστεγο "Έλα σπίτι μου, να κάνουμε Χριστούγεννα με την οικογένεια μου", θα του προσέφεραν ζεστασιά, μπάνιο και φαγητό ; Πόσοι θα έδιναν σε αυτόν τον άστεγο το χαρτζιλίκι τους ; Πόσοι θα πήγαιναν και θα του έλεγαν "Μην ανησυχείς, δεν είσαι μόνος σε αυτό, θα σε βοηθήσω όπως και όσο μπορώ"; Αισθάνθηκα τόσο άσχημα που δείλιασα να βγάλω λέξη. Για μένα, άσχετα με το περιεχόμενο των Χριστουγέννων (γέννηση του Ιησού κλπ), αυτό είναι που λέμε, κάπως πρόχειρα, "ανθρωπιά" και σήμερα νομίζω πως πολλοί στο κυνήγι της ευτυχίας αλλά και στην αλλοτρίωση που βιώνουμε καθημερινά την έχουμε χάσει. Μοναδική μου ευχή για αυτά τα Χριστούγεννα να ξαναβρούμε τη χαμένη μας "ανθρωπιά". Καλές γιορτές.