Η Δικτατορία των Ηλιθίων /Σκέψεις & προβληματισμοί σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις

...γράφει ο Πάνος Παναγιώτου

  Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2013, μια ημερομηνία για την οποία πιθανόν να γράφουν τα βιβλία ιστορίας του μέλλοντος, ως τη μέρα που συνέλαβαν τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής. Η εικόνα του γελοίου φύρερ Μιχαλολιάκου και της υπόλοιπης ναζιστικής συμμορίας του με χειροπέδες σίγουρα είναι μια εικόνα που ικανοποιεί. Ωστόσο δεν θα πρέπει να μείνουμε εκεί, σε αυτή τη δήθεν ικανοποίηση. Θα θέσουμε παρακάτω κάποιους προβληματισμούς, κάποια ερωτήματα και σκέψεις που προκύπτουν από τις τελευταίες εξελίξεις. Το βάρος πάντως θα ήθελα να δοθεί στο δεύτερο μέρος τούτου του κειμένου, με τίτλο "Η Δικτατορία των Ηλιθίων" που προσπαθεί να ξεφύγει από τις πρώτες εισαγωγικές σκέψεις και να προχωρήσει λίγο παρακάτω, να ψυχαναλύσει κατά μια έννοια τα μέλη της δολοφονικής οργάνωσης. 

Σκέψεις & Προβληματισμοί 

  "Μη χαίρεστε που πέθανε το κτήνος, η σκύλα που το γέννησε ζει ακόμα και είναι πάλι σε οργασμό", τόνιζε ο Μπρέχτ περίπου 65 χρόνια πριν. Αν και το κτήνος στην Ελλάδα του 2013 δεν πέθανε ακόμα, αλλά παραμένει ζωντανό και προκλητικά πρόθυμο να χρησιμοποιηθεί ξανά από το σύστημα που δεν έχει σταματήσει να παίζει μαζί του τα τελευταία χρόνια. Με συγχωρείτε αλλά δεν μπορώ να πιστέψω τόσο εύκολα την αποφασιστικότητα του ακροδεξιού Σαμαρά, της ΝΔ του τουλάχιστον αηδιαστικού Φαήλου Κρανιδιώτη [του εθνικιστή που "κρατά τις σφαίρες του για τον αληθινό εχθρό" όπως υπογράμμισε λίγο μετά τη σύλληψη της ΧΑ λέγοντας προηγουμένως: "Εγώ δεν βρίζω πατριώτες, δεν βρίζω εθνικιστές"] και του τάχα πρώην αριστερού Λαζαρίδη [του θιασώτη της επικίνδυνης θεωρίας των δυο άκρων και εμπνευστή του πραξικοπήματος της ΕΡΤ]. Δεν μπορώ να πιστέψω στις αγνές προθέσεις μιας κυβέρνησης που εν έτει 2013 χτίζει στρατόπεδα συγκέντρωσης για μετανάστες. Με συγχωρείτε αλλά δεν μπορώ. 

  Επίσης μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψω πως τα τσιράκια του Μπόμπολα, του Αλαφούζου και λοιπών, ανακάλυψαν ξαφνικά τη δράση της δολοφονικής συμμορίας. Δεν μπορεί να μην γνώριζαν. Τους ήξεραν και μάλιστα από πολύ παλιά. Ήταν πριν λίγο καιρό που ο εμετικός Μπάμπης Παπαδημητρίου (Σκάι) αναρωτιόταν "γιατί όχι μια σοβαρότερη Χρυσή Αυγή, να τη δεχτούμε να υποστηρίξει μια συντηρητική συμμαχία. Σε τελευταία ανάλυση, ο εθνικισμός δεν είναι ντροπή". Αυτός δεν ήξερε. Ήταν μια μέρα μετά τη δολοφονία του Π.Φύσσα που ο εξίσου εμετικός Άρης Πορτοσάλτε και πάλι από τον Σκάι φώναζε "Βρείτε έναν τρόπο να μην σας πιάνουν στο στόμα τους". Ούτε αυτός ήξερε. Ήταν πέρισυ που ο Τράγκας αφιέρωσε πέντε εκπομπές αποκλειστικά και μόνο στους χρυσο-τραμπούκους, λέγοντας μετά "Έχουν έρθει οι άνθρωποι σε πλήθος εκπομπών μου και μου έχουν πει ότι δεν είναι ναζιστές". Σωστά, ούτε αυτός ήξερε. Ήταν Μάιος του 2012, όταν ο Σταύρος Θεοδωράκης συζητούσε με τον αρχηγό της Χρυσής Αυγής, πίνοντας από μια κούπα που έγραφε "Μέχρι τη Νίκη" και εμφάνιζε στην εκπομπή του ρεπορτάζ στα οποία οι "ψηφοφόροι" της ΧΑ εξηγούσαν τους λόγους που στράφηκαν στο εν λόγω κόμμα, αναπαράγοντας ακριβώς της επιχειρηματολογία της ΧΑ. Ούτε αυτός ήξερε. Για τον Θέμο τι λέτε, αυτός ήξερε; Όταν έστηνε τα ρεπορτάζ με τις δήθεν γριούλες που τις περνούσαν από το δρόμο οι χρυσαυγίτες [οι γριούλες βέβαια ήταν συγγενείς των "καλών παιδιών" της ΧΑ] γνώριζε; Όταν παρουσίαζε στην εφημερίδα του τον Κασιδιάρη κ.α. χτίζοντας τους προφίλ σταρ γνώριζε ; Όταν προσπαθούσε να μας πείσει πως η σβάστιγκα στα μπράτσα πολλών χρυσαυγιτών δεν είναι ναζιστικό σύμβολο αλλά αρχαιοελληνικό, γνώριζε; Θα μπορούσα να συνεχίσω γεμίζοντας σελίδες για το προπαγανδιστικό περιεχόμενο υπέρ των ναζιστών της εν λόγω εφημερίδας  του γλοιώδη κ.Αναστασιάδη και του εμπόρου όπλων κ.Πάλλη. Αλλά σωστά, ξέχασα, οι άνθρωποι δεν ήξεραν. Όπως δεν ήξερε ο κ.Πρετεντέρης που από το 1995 τους καλούσε στις εκπομπές του. Συγγνώμη και πάλι, οι άνθρωποι είναι φανερό, δεν γνώριζαν τι ήταν στα αλήθεια η Χρυσή Αυγή, ούτε που τους περνούσε από το μαυλό. Μα ας σοβαρευτούμε. Για την αστυνομία τι λέτε; Αυτοί γνώριζαν ; Ο κ.Δένδιας αγνοούσε άραγε οτι το 50% περίπου της αστυνομίας μας είναι χρυσαυγίτες; Αγνοούσε ότι αστυνομία και χρυσή αυγή συνεργάζονταν αρκετές φορές ενάντια στον "κοινό εχθρό" αριστερούς και αναρχικούς; Αγνοούσε άραγε ότι η Χρυσή Αυγή έχει επαφές με αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. ;  Ας είμαστε κατηγορηματικοί. Ήξεραν πολύ καλά με ποιους έχουν να κάνουν. 

  Αφού γνώριζαν λοιπόν, γιατί δεν τη συνέλαβαν νωρίτερα, γιατί τώρα; Δεν έφταναν οι 32 υποθέσεις βίας που είχε στα χέρια της η αστυνομία; Έπρεπε να χυθεί και άλλο αίμα για να πεισθούν ; Θα προσπαθήσω να δώσω μια απάντηση βλέποντας το γενικότερο πλαίσιο που βρισκόταν υπό διαμόρφωση το τελευταίο διάστημα. Οι κρυφές δημοσκοπήσεις που είχε στα χέρια του το Μέγαρο Μαξίμου [σε κάποιες εκ των οποίων η ΧΑ ερχόταν δεύτερο κόμμα με τρίτο κόμμα τη ΝΔ και πρώτο το ΣΥΡΙΖΑ], οι πιέσεις από την κοινή γνώμη, που έπρεπε να χυθεί "ελληνικό" αίμα για να ξυπνήσει μετά τη δολοφονία του Φύσσα και η κατακραυγή από την Ευρωπαϊκή Ένωση και σύσσωμη τη Διεθνή Κοινότητα φαίνεται πως έπαιξαν καταλυτικό ρόλο. Τι κι αν λίγο καιρό πριν η ΝΔ δεν θεωρούσε απίθανη μια μελλοντική συγκυβέρνηση με την Χρυσή Αυγή, τώρα δεδομένων των περιστάσεων αποφάσισε να παίξει αλλιώς το χαρτί που λέγεται "Χρυσή Αυγή". Αυτοί που λίγο πριν ήταν πρόθυμοι να συνεργαστούν με τους υμνητές του Χίτλερ, αυτοί που έμεναν απαθείς μπροστά στη βια της ΧΑ τα τελευταία χρόνια, τώρα εμφανίζονται ως τιμωροί, βλέπουν τους εαυτούς τους ως ήρωες που έσωσαν τον ελληνικό λαό από τους φασίστες. Δίνουν πραγματικό αγώνα για να μπορέσουν να πείσουν μια μερίδα τουλάχιστον του εκλογικού σώματος. Έστω εκείνη τη μερίδα που έχει εθιστεί τόσο πολύ στο να τρώει ότι παραμύθι της πασάρουν. Ταυτόχρονα, ας δούμε το ταξίδι του Σαμαρά στις ΗΠΑ, όπου συνάντησε μεταξύ άλλων και το εβραϊκό λόμπι, στο οποίο με ύφος αποφασιστικό τόνισε πως θα εξαφανίσει τη ΧΑ και απηύθυνε κάλεσμα για επενδύσεις, για ξεπούλημα δηλαδή, διότι σήμερα επενδύσεις ονομάζουν το ξεπούλημα της χώρας. Ας είμαστε έτοιμοι να δούμε πολλά ακόμα να συμβαίνουν με τους νεοναζιστές, τα πράγματα έχουν ακόμα δρόμο, μέχρι να γίνει η δίκη, σε  1-2 χρόνια δηλαδή, θα είμαστε θεατές μιας καλοσκηνοθετημένης παράστασης της κυβέρνησης. Το μόνο σίγουρο είναι οτι θα συνεχίσει να παίζει με την ΧΑ, πότε σιμά της και πότε τάχα μου απέναντι της. Το καλύτερο πιστεύω θα ήταν να μην παραμείνουμε για μια ακόμη φορά θεατές, να κινηθούμε δυναμικά ωστε να ξεριζώσουμε την αρρώστια του ναζισμού από την κοινωνία μας.

* είχαμε ασχοληθεί με το πραγματικό πρόσωπο της ΧΑ μερικούς μήνες πριν. Μπορείτε να διαβάσετε τι λέγαμε τότε εδώ 

Η Δικτατορία των Ηλιθίων

   Τι είναι αυτό που κάνει εναν "απλό" άνθρωπο να στραφεί σε μια ναζιστική, δολοφονική, σατανιστική οργάνωση; Τι μπορεί να έχει μέσα στο μυαλό του ενας χρυσαυγίτης; Πως ζει με τόσο μίσος μέσα του; Τέτοιου τύπου ερωτήματα θα προσπαθήσω να προσεγγίσω σε αυτό το μέρος. Πρώτου προχωρήσουμε ωστόσο, θα ήθελα να μείνουμε σε κάτι που ακούω συχνά τελευταία :"Είναι στημένη η σύλληψη της Χρυσής Αυγής, η δολοφονία ήταν στημένη για να ρίξουν τη Χρυσή Αυγή "... ειλικρινά κάθε φορά που ακούω μια επιχειρηματολογία τέτοιου τύπου, δεν μπορώ όσο και να θέλω να βρω μια δικαιολογία γι αυτούς που πιστεύουν πως η Χρυσή Αυγή είναι ενάντια στο σύστημα, το σύστημα είναι ενάντια στη Χρυσή Αυγή και πως όλα είναι στημένα για να πέσει η Χρυσή Αυγή. Σχετικά με το ότι η ΧΑ είναι τα σκυλιά τούτου του συστήματος παρά τη δηθεν αντισυστημική "ρητορεία" της το έχουμε πει εδώ. Να προσθέσω βέβαια πως η Χρυση Αυγή όποτε χρειάστηκε έδειξε πως είναι μαζί με τους εφοπλιστές τους, με αυτούς που τους χρηματοδοτούν. Δεν υπήρξε ούτε μια φορά που να μην ψήφισε υπέρ των τραπεζιτών και των εφοπλιστών στη Βουλή. Ούτε μια. Τόσο αντισυστημική. 

   Ας επιστρέψουμε στο βασικό μας θέμα. Είχαμε επιχειρήσει και παλαιότερα μια ψυχανάλυση στο ρατσισμό. Τωρά εστιάζουμε περισσότερο στο ναζισμό, στη τυφλή βία και όλη αυτή την παρανοϊκή δράση. Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να υιοθετεί τέτοιου είδους συμπεριφορά και να στηρίζει ένα σωρό αγράμματους τραμπούκους που συν τοις άλλοις του κάνουν πλύση εγκεφάλου με όλες αυτές τις ανοησίες που του μαθαίνουν για την ιστορία, π.χ. το ολοκαύτωμα δεν έγινε ποτέ, ο Χίτλερ είναι παρεξηγημένη προσωπικότητα, δεν υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο κλπ. Ο Φρόιντ επιχείρησε να εξηγήσει το ναζισμό και την άνοδο του με το μηχανισμό της "προβολής". Με απλά λόγια, το άτομο προβάλλει στον άλλο στοιχεία που θεωρεί αρνητικά, στοιχεία όμως που έχει ο ίδιος αλλά αρνείται να τα αναγνωρίσει ως δικά του. Νιώθει με αυτόν τον τρόπο την ποθητή καθαρότητα που τόσο έχει ανάγκη. Σε αυτή τη βάση κινήθηκε και ο Λακάν στη δική του προσέγγιση.  

   Τι άνθρωποι είναι λοιπόν αυτοί που γοητεύονται περισσότερο από φασιστικές ιδέες; Πρόκειται για άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, με χαμηλή υποκειμενικότητα, άτομα πιθανόν με καταπιεσμένη σεξουαλικότητα, όπως μας λεει ο Βίλχεμ Ράιχ. Πρόκειται στη πραγματικότητα για αδύναμα άτομα, μια αδυναμία που κρύβεται καλά πίσω από το παρουσιαστικό τους. Τα άτομα αυτά μπαίνουν στη Χρυσή Αυγή, η οποία τους υπόσχεται τη φαντασίωση της προστασίας, της ασφάλειας και της δύναμης, όλα αυτά σε ένα πλαίσιο ομαδικό, μαζικό. Η πλύση εγκεφάλου στην οποία έχουν υποβάλει τους εαυτούς τους, τους κρατά μεθυσμένους και έτοιμους να δράσουν ανά πάσα στιγμή σε κάθε διαταγή που έρχεται από τον αρχηγό. Τα ήδη αδύναμα άτομα εισέρχονται σε ένα περιβάλλον που κυριαρχεί η ηλιθιότητα και που τους υπόσχεται δύναμη και ενότητα. Εισέρχονται στο χώρο της Δικτατορίας των Ηλιθίων. 

  Τάγματα εφόδου, στρατιωτικοποιημένη δομή και οργάνωση, τυφλή υπακοή στις άνωθεν διαταγές, ομιλίες βουτηγμένες στη παραφροσύνη, χέρια που χαιρετούν ναζιστικά, χέρια βαμμένα με αίμα, θαυμαστές του Άουσβιτς είναι μερικά μονάχα από αυτά που συναντά κανείς περνώντας στην άλλη όχθη, που πριν ονομάσαμε Δικτατορία των Ηλιθίων. Η βάση της δράσης μέσα σε αυτό το πλαίσιο στηρίζεται στην εκτέλεση εντολών. Εδώ ακριβώς ταιριάζει απόλυτα μια αναφορά στο πείραμα του Μίλγκραμ. Το πείραμα του Μίλγκραμ είναι ένα από τα πιο γνωστά αντιδεοντολογικά πειράματα της ψυχολογίας, μια "φάρσα" που ξεγύμνωσε την ανθρώπινη ψυχή. Για να μην πολυλογώ μπορείτε να δείτε το πείραμα εδώ [το δεύτερο μέρος εδώ]. Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι πως ενα αρκετά μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων (κοντά στο 60%) θα έφτανε στο σημείο να σκοτώσει κάποιον με τον οποίο δεν έχει καμία απολύτως εμπλοκή σχεδόν χωρίς κανέναν ενδοιασμό και καμία αίσθηση ευθύνης, αρκεί να πιστεί πως εκτελεί εντολές. Αυτό μας αποκαλύπτει το πως ο άνθρωπος υποτάσσεται και υπακούει την εξουσία. Άσχετοι άνθρωποι μπορούν να φτάσουν μέχρι και να σκοτώσουν κάποιον επειδή κάποιος τους προστάζει να το κάνουν. Υπάρχει μια εντολή, η οποία γίνεται κατά κάποιον τρόπο αυτομάτως αποδεκτή. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε αρκετά εδώ από τη λακανική θεωρία, πως εξηγείται αυτή η τυφλή, κατά κάποιον τρόπο, υπακοή. Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για το πέρασμα μας στη συμβολική τάξη, οπως το περιγράφει ο Λακάν, για το λεγόμενο "όνομα του πατρός" κλπ. Νομίζω όμως πως θα ξεφύγουμε πολύ από το πλαίσιο που θέσαμε εδώ. 

   Ας κλείσουμε περιγράφοντας τα πράγματα στη σκοτεινή πλευρά αυτού του πεδίου που κάπως αναγωγικά είπαμε "Δικτατορία των Ηλιθίων". Ας φανταστούμε έναν τόπο γεμάτο από μαυροφορεμένους παρατεταγμένους στη σειρά με δεμένα ματιά και κλειστά αυτιά. Τα μάτια και τα αυτιά τους είναι τόσο καλά κλειστά ώστε είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να δουν και να ακούσουν κάτι που δεν εγκρίνεται από τον αρχηγό. Επίσης όλοι αυτοί δεν μπορούν να μιλούν ελεύθερα και να υποστηρίζουν ό,τι θέλουν. Μαθαίνουν σταδιακά να λενε αυτά που πρέπει, αυτά που έχουν εγκριθεί. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον υπάρχει μια συγκεκριμένη ιεραρχία. Κάτω κάτω συναντάμε τους μαυροφορεμένους με τις παρωπίδες, έπειτα έχουμε τους ανθρώπους του αρχηγού, άτομα της εμπιστοσύνης του, που και αυτά με τη σειρά τους έχουν στενότερες σχέσεις με κάποιους από τα κατώτερα στρώματα που επιδεικνύουν ιδιαίτερη φρόνηση. Πάνω πάνω είναι ο αρχηγός που δίνει τις διαταγές και πρέπει να ενημερώνεται για κάθε κίνηση. Τα κατώτερα στρώματα μπορούν να βλέπουν και να ακούουν μονάχα όσα ο αρχηγός εγκρίνει. Το ίδιο ισχύει και για τη μεσαία τάξη, απλά τα πράγματα εκεί είναι ευκολότερα καθώς υπάρχει ενας χρόνιος εθισμός στη τυφλή υπακοή. Η ζωή και η επιβράβευση τους είναι η εκτέλεση των εντολών του παρανοϊκού αρχηγού. Η υπόσχεση της πληρότητας που αναζητούν τα άτομα και η φαντασίωση μιας φυλετικής υπεροχής υπερισχύουν. Υπάρχει μια διαρκής προσπάθεια κατασκευής μιας νεας ταυτότητας εκεί. Έτσι τα άτομα που ανήκουν στη Δικτατορία των Ηλιθίων συνδέονται με δεσμούς αγάπης μεταξύ τους ενώ ταυτόχρονα μισούν σφόδρα καθετί που υπάρχει έξω από την ομάδα τους. Η εξάλειψη του απόλυτου εχθρού προβάλλεται ως η εκπλήρωση της υπόσχεσης περί καθαρότητας που θα οδηγήσει στην απόκτηση της πληρότητας. 

   Το ζήτημα λοιπόν σήμερα δεν είναι αν θα φυλακιστούν οι υψηλά στην ιεραρχία της "Δικτατορίας των Ηλιθίων". Το ζήτημα είναι πως θα ελευθερωθούν τα κατώτερα στρώματα. Πως θα αποναζιστικοποιηθούν ; Πως θα μπορέσουμε να λύσουμε να ματιά και να ανοίξουμε τα αυτιά όλων αυτών των ανθρώπων που βρίσκονται παγιδευμένοι ; Ο ναζισμός δεν θα νικηθεί στα δικαστήρια, να είμαστε σίγουροι γι αυτό.